Kastamonu, Sinop ve Bartın İllerimiz başta olmak üzere Karadeniz bölgemizde meydana gelen sel felaketinde hayatını kaybeden kardeşlerimize Allah’tan rahmet: ailelerine ve yakınlarına başsağlığı diliyorum. Umarım bu afetlerden ders çıkarırız. Çünkü akıllı insan musibetlerden, geçmişten, hatadan ders çıkarandır.
Peki selin, taskın işin memleketimizle alakası nedir? Memleketimiz Sorgun daha Osmanlı döneminde 1905 yılında belediye olmuş bir yerleşimdir. Cumhuriyetin ilanından sonra 1926 yılında ilçe olmuştur. Anlayacağınız Sorgun 116 yıllık bir belediye kurumu olan bir şehirdir. Şehrimizdeki ilk imar planı ise 1954 yılına aittir. 1955 yılında ise şehrin hem o yıllardaki hemde şimdiki sembolu olan Salih Paşa Cami’nin büyük selden dolayı bir kısmının yıkılmıştır.Sorgun ilçe merkezinde, Deli Çay kenarında bulunan cami, 1813 yılında Salih Paşa tarafından yaptırılmış bir Vakıf camisidir. Şehirde ayakta olan ecdad yadigari tek eski eser camidir. Şehrimizin yetiştirdiği yazarmız Durali Doğan yazdığı Bütün Yönleriyle Sorgun ve Sorgun Güldestesi eserlerinde Salih Paşa Cami hakkkında ayrıntılarıyla bahseder.Cami 1955 yılında Kaymakam Nazım Kemal ve Müftü Atıf Kılıç tarafından tamir görmüş. Cami 180 yıl ayakta kaldıktan sonra 1992 yılında Sorgunda gerçekleşen büyük selden sonra büyük zarar görmüş, 1993 yılında yıkılmış ve yerine yenisi yapılarak 1997 yılında ibadete açılmış. Yazar Adnan Korkmaz :’Caminin tarihinden öte selin vurması tarihi bilincinden uzak olan bireyleri el birliği ile camiyi yıkmaya ve yenisinin inşaaya zorladı. Tabi, caminin yıkılıp yeniden yapılmasında hiç kimsenin art niyetli olarak hareket ettiğini düşünmüyorum. O zamanki psikoloji ile değerlendirildiğinde de masum bir inşaa projesi ve hayır projesi idi. Hatta camiye yüksek miktarda yardımda bulunanlar kara bir tahtaya ismen yazılırdı.Hatırımda kaldığı üzere, Salih Paşa Camii’nin minaresi motorlara kalın urganlar ile bağlanmış ve yıkılmıştı. Hatta o zamanlar caminin yıkımı profesyonel olmadığı için yaralanmalar vb. durumların yaşandığını duyardık’ diye özetlemiştir kitabında. Önce sel sonra cahil anlayışla tarih yok olmuştur.
Sel ve taskınlardan sorumlu kurum olan Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Su Yönetimi Genel Müdürlüğünce hazırlanan ve İlçemiz Sorgununda yer aldığı Kızılırmak Havzası Taşkın Yönetim planında Delibaş ve Eğriöz dereleride orta riskli yer olarak tanımlanmıştır. Zaten Sorgunun geçmişteki sel tarihine bakıldığında;
- 12-14 Mayıs 1955
- 20-23 Ağustos 1992
- 8-10 Şubat 2009
- 24-25 Haziran 2015
- 20-21 Mayıs 2018
tarihlerinde büyük sel taşkınlarına ve sebep oldukları mal ve can kayıplarını görüyoruz. Bakanlıkça hazırlatılan Kızılırmak Havzası Taşkın Yönetim planında yapılan tüm çalışmalar neticesinde havzada taşkın riski bulunduğu saptanan bölgelerde taşkın riskinin bertaraf edilebilmesi adına tedbirler belirlenmiştir. Hatta 500 yıllık sel taskınlarının değerlendirilerek buna göre önlem alınması istenmiştir. (*1992 GAZETE HABERİ)
Taşkın Yönetim planı raporunda belirlenen tedbirler, Sorgun özellinde aşağıdaki tabloda verilmektedir:
Bu planın temel amacı, taşkın risklerinin belirlenmesi, değerlendirmesi ile taşkınların insan sağlığı, çevre, kültürel miraslar ve ekonomik faaliyetler üzerinde oluşturduğu olumsuz etkilerin azaltılması olarak belirtilmiştir.
SORGUN UYGULAMA İMAR PLANI -DERELER TAŞKIN ALANLARI VE KÖPRÜLER
Tesbit edilen ve 2020 ila 2024 yılları arasında tamamlanması istenen tebdirler umarız ilgili kurum ve belediyemiz tarafından gerçekleştirilir. Mevcutta devam ettiğini gödrüğümüz delibaş ve eğriöz derelerinin ıslahı bitirilir.Sadece bu tedbirlerle değil Sorgunda imar planındada gerekli önlemler alınmalı, dere kenarlarına yüksek katlı yapılaşma hakkı tanınmamalı. Dere yatağına beton tesviyesi atıp kenarına tel çekmekle bitmiyor şehrin içinden geçerek birleşen bu iki deremiz Sorguna hayat verdiği gibi sellerde de hayat alabilir can ve mal kaybı yaratabilir. Bir şehir plancısı uzman olarak her zaman söylüyorum:
KAĞIT ÜZERİNDE GÖRDÜĞÜMÜZ İMAR PLANLARI
SADECE ÇİZGİ, ŞEKİL VE RENKLER DEĞİLDİR, HAYATIN KENDİSİDİR.
İşte bu yüzden Sorgun İmar planlarında olanDere kret kotu uygulamasına çok dikkat edilmelidir. Nedir dere kret kodu? : su taşkın seviyesine esas, dere kenarlarına inşa edilen duvar veya düzenlenmiş veya yükseltilmiş zeminin üst kotu olarak tanımlanır. Su ve kanalizasyon idareleri tarafından belirlenen su taşkın riski bulunan parsellerde, iskân edilen katın taban kotu ile bina, otopark gibi giriş kotları su seviyesine esas dere kret kotunun en az 1,50 m üzerinde olması gerekir.Özellikle Eymir yolu güzergahı ve şehrin ana arteri karayolu üzerindeki köprü , Salihpaşa cami cevresi ve köprüsü, delibaş ve eğriöz derelerinin birleştiği nokta Şehir kapalı Pazar Hal alanı ve hamamlar mevkii.
Yetkili Kurumlar ve Belediyemizin devam eden dere ve ıslah çalışmalarını biran önce bitirmelerini, uzmanlarca hazırlanan Taşkın Planı ve raporunda belirtilen uyarı ve tedbirlerin değerlendirilmesini istiyoruz. Tekrar Sel ve su baskınlarından etkilenen tüm Karadenizli kardeşlerimize geçmiş olsun dileklerimizi iletiyor, arama ve kurtarma çalışmalarında kayıp vatandaşlarımıza da sağ sağlim ulaşılmasını temenni ediyoruz.
ALLAH BAŞKACA AFET VE FELAKETLERDEN HEPİMİZİ KORUSUN.
